Hava Yastığı

Hava yastığı, arabalarda çarpma sırasında içine gaz dolarak şişen, emniyet kemeri ile birlikte sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlayan sistemdir. Saniyenin 1/10’undan kısa sürede şişerek ciddi yaralanmaları engeller.

Endüstri mühendisi John W. Hetrick, 1952 yılında eşi ve kızıyla yolculuk yaparken karşılarına çıkan büyük bir taşa çarpmamak için yön değiştirdiklerinde hendeğe düşerler. Bu trafik kazasında eşi ve kızının zarar görmemesi için çaba harcarlar. Burada John W. Hetrick hava yastığı patenti kazanır.

O zamanlar çok yaşanan böyletrafik kazalarına “direksiyon kazası” denirmiş. Ani yavaşlama ve kafa çarpma ilesonuçlanırmış. John W. Hetrick, bu kazalara engel olmak amacıyla çalışırken, torpidoya ani yavaşlamada şişirilebilir bez yerleştirerek kaza hafifleteceğini düşünmüş.

Hava yastığı ilk kez savaş uçaklarında kullanılmış. Araba hava yastıklarının keşfi için ise ilk çalışmalar 1950’li yıllarda yapılmış. Günümüzde kullanılan hava yastığı tipi 1980 yılında Mercedes Benz W126 S-Class ile araba kullanıcılarına sunulmuş. İlk yolcu hava yastığını Porsche markası kullanmış.

Günümüzde kullanılan hava yastıkları şöyle çalışmaktadır;

Arabanın önü kuvvetli darbe aldığında aniden yavaşlar. Ani yavaşlamayı algılayan elektronik sensör, arabanın hız değişimini algılar. İvme ölçerle darbe ölçülür. Yavaşlama sisteminin devreye girmesini gerektirecek darbe ise hava yastığı devreye girer. Normal frenlemede hava yastığı devreye girmez. Sensörlerle uyarılan hava yastığı devresi, ısıtıcı eleman üzerinden akım geçirir. Isıtıcı eleman, kimyasal patlayıcıyı ateşler. Bu ateşlenme ile kazadan yaklaşık 20 milisaniye sonra hava yastığı sistemi çalışır. Sistemin tetiklenmesiyle, patlayıcı madde yanar ve direksiyon arkasında sıkıştırılmış vaziyette depolanmış naylon yastığa hızlı ve yüksek miktarda zararsız gaz dolar. Bu genellikle nitrojen veya argon gazıdır. Tetiklenmiş ve ateşlenmiş gazın genişlemesiyle, direksiyon üzerindeki plastik kapak yırtılır ve sürücünün önünde hızla şişmeye başlar. Yaklaşık kazadan 30-40 milisaniye sonra hava yastığı tamamen şişer. Hava yastıkları, tebeşirli malzeme ile kaplıdır. Bu sayede düzgünce çalışır. Kaza anında sürücü, çarpma etkisiyle ileri gider ve hava yastığına hızla çarpar. Hava yastığının içindeki gaz, kenardaki küçük deliklerden tahliye edilir. Araba durana kadar hava yastığı içindeki gaz tamamen boşalır.

Hava yastığının hayati önemi kadar emniyet kemerleri de önemlidir.